Όπερα

ΦΑΛΣΤΑΦ

Τζουζέππε Βέρντι

133'

Από 04/09/2024 έως 30/04/2025

Περιγραφή

H νέα φιλόδοξη παραγωγή της κωμικής όπερας Φάλσταφ της Εθνικής Λυρικής Σκηνής έρχεται στην GNO TV. Πρόκειται για το κύκνειο άσμα του Τζουζέππε Βέρντι, που βασίζεται στην κωμωδία του Σαίξπηρ Οι εύθυμες κυράδες του Ουίνζορ και το οποίο παρουσιάζεται σε μουσική διεύθυνση Πιερ Τζόρτζιο Μοράντι και σκηνοθεσία του διακεκριμένου σκηνοθέτη και καλλιτεχνικού διευθυντή του φημισμένου βρετανικού Φεστιβάλ Όπερας του Γκλάιντμπορν Στήβεν Λάνγκριτζ. Στον ρόλο του τίτλου ο κορυφαίος Έλληνας βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς. Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της ΕΛΣ.

Δίκαια η όπερα χαρακτηρίζεται ένα από τα αριστουργήματα του λυρικού θεάτρου για την απόλυτη οικονομία και τη συμπύκνωσή της, τον τρόπο με τον οποίο ο συνθέτης με μία και μόνο μουσική φράση σκιαγραφεί χαρακτήρες και καταστάσεις. Άλλωστε στο μεγαλύτερο μέρος του έργου υπάρχει διαρκής, συχνά καταιγιστική εναλλαγή ρυθμών, ηχοχρωμάτων, σύντομων μελωδικών θεμάτων ή στοιχείων αρμονίας. Ο ίδιος ο Φάλσταφ είναι ο μόνος πραγματικά πρωταγωνιστικός ρόλος της όπερας, γύρω από τον οποίο περιστρέφονται όλοι οι άλλοι. Ο Βέρντι επιστράτευσε τεράστια παλέτα προκειμένου να αποδώσει τις διαφορετικές όψεις του κεντρικού χαρακτήρα. Στους δύο μονολόγους του κατακρίνει τον άδικο κόσμο και παραδίδει μαθήματα ηθικής, στην Αλίτσε εμφανίζεται ως μέγας καρδιοκατακτητής, στον σύζυγό της Φορντ ως ματαιόδοξος ιππότης, για να καταλήξει περίγελος στη σκηνή στο δάσος.

Στον ρόλο του τίτλου κάνει το ντεμπούτο του ο κορυφαίος Έλληνας βαρύτονος, με τη μεγάλη διεθνή αναγνώριση, Δημήτρης Πλατανιάς. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους οι διακεκριμένοι μονωδοί της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Τάσης Χριστογιαννόπουλος, Βασίλης Καβάγιας, Νίκος Στεφάνου, Γιάννης Καλύβας, Γιάννης Γιαννίσης, Τσέλια Κοστέα, Μαριλένα Στριφτόμπολα, Άννα Αγάθωνος και Χρυσάνθη Σπιτάδη.

Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο επιφανής σκηνοθέτης Στήβεν Λάνγκριτζ, ο οποίος επιστρέφει στην ΕΛΣ μετά την επιτυχημένη σκηνοθεσία του στην Κάρμεν στο Ηρώδειο, για να δημιουργήσει μια εξωστρεφή, ευφρόσυνη και εξόχως ψυχαγωγική παράσταση. Ο Λάνγκριτζ, ο οποίος από το 2019 έχει αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση του φημισμένου βρετανικού φεστιβάλ όπερας του Γκλάιντμπορν, μεταφέρει την ιστορία του Φάλσταφ στην Αγγλία της δεκαετίας του ’30, μια εποχή όπου κυριαρχούσε ο παραλογισμός της κοινωνικής ιεραρχίας, στα όρια της φεουδαρχίας.

Συντελεστές – Διανομή

Μουσική διεύθυνση Πιερ Τζόρτζιο Μοράντι
Σκηνοθεσία Στήβεν Λάνγκριτζ
Σκηνικά, κοστούμια Γιώργος Σουγλίδης
Κινησιολογία Νταν Ο’Νηλ
Φωτισμοί Πήτερ Μάμφορντ
Διεύθυνση χορωδίας Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Διεύθυνση παιδικής χορωδίας Κωνσταντίνα Πιτσιάκου

ΔΙΑΝΟΜΗ
Σερ Τζων Φάλσταφ Δημήτρης Πλατανιάς
Φορντ Τάσης Χριστογιαννόπουλος
Φέντον Βασίλης Καβάγιας
Δρ Κάιους Νίκος Στεφάνου
Μπαρντόλφο Γιάννης Καλύβας
Πιστόλα Γιάννης Γιαννίσης
Αλίτσε Φορντ Τσέλια Κοστέα
Ναννέττα Μαριλένα Στριφτόμπολα
Κυρία Κουίκλυ Άννα Αγάθωνος
Μεγκ Πέιτζ Χρυσάνθη Σπιτάδη

Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία και την Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής της αποστολής

Σκηνοθετικό σημείωμα

«Ο Φάλσταφ είναι μια κωμωδία με τη βαθύτερη έννοια του όρου –συχνά με στοιχεία φαρσοκωμωδίας– που μας δίνει ωστόσο μια εικόνα από το τι συμβαίνει βαθιά στην καρδιά των χαρακτήρων. Στο κέντρο όλου του έργου βρίσκεται ο πιο αγαπητός διαβολάκος του Σαίξπηρ και του Βέρντι: ο ίδιος ο Φάλσταφ. Ψεύτης, απατεώνας, κατεργάρης, αισθησιακός, φιλόδοξος, παλιομοδίτης… Οφείλουμε να τον αποδοκιμάσουμε, ωστόσο τον λατρεύουμε με όλες τις αδυναμίες της ανθρώπινής του φύσης. Η παράστασή μας εκτυλίσσεται στην Αγγλία τη δεκαετία του 1930. Σε μια εποχή μεταξύ πολέμων (ο Φάλσταφ ήταν ένας παλιός στρατιώτης), μ’ έναν σκανδαλώδη Πρίγκιπα της Ουαλίας (όπως ο Χαλ στον Ερρίκο Δ΄), ο οποίος θα γίνει για λίγο ο Βασιλιάς Εδουάρδος Η΄, και μια εποχή κατά την οποία οι ιεραρχίες είναι αυστηρές και η κοινωνική τάξη σημαντικότερη από την οικονομική επιφάνεια. Ο Φάλσταφ είναι βασισμένος στη μοναδική καθαρά αγγλική κωμωδία του Σαίξπηρ, αλλά το τέλος του φέρει ξεκάθαρα τη σφραγίδα των Βέρντι και Μπόιτο. “Tutto nel mondo è burla” (Όλα σ’ αυτόν τον κόσμο είναι μια φάρσα) –αυτό είναι το συμπέρασμά τους– κι αν κοιτάξουμε τον σημερινό χαοτικό κόσμο που μας περιτριγυρίζει, δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε, και τότε ίσως να βγούμε έξω για μια χλιαρή μπίρα και για να γελάσουμε παρέα με τον Σερ Τζων».

Φωτογραφίες & βίντεο

Φωτογραφίες

Κριτικές

Μια έξυπνη μεταφορά, τοποθετημένη στη Μεγάλη Βρετανία του Μεσοπολέμου

Με τη σκηνοθεσία του Στήβεν Λάνγκριτζ, Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Φεστιβάλ Όπερας του Γκλάιντμπορν, επιτυγχάνεται μια έξυπνη μεταφορά στη Μεγάλη Βρετανία του Μεσοπολέμου. Η συμπάθεια προς έναν ξεπεσμένο άνθρωπο που έχει ακόμα μέσα του ενέργεια, αντοχή και χιούμορ, συνδυάζεται εδώ με μια διασκεδαστική εικόνα του κόσμου των νεόπλουτων και των οπαδών τους. Η κωμωδία ποτέ δεν εγκλωβίζεται στην κακία των χαρακτήρων. Παραμένει commedia lirica.

Patrice Henriot, Opéra Magazine

Μια μαγευτική κωμωδία

Πώς γίνεται ένας χοντρός με το όνομα Φάλσταφ να κυριαρχεί διαρκώς στην οπερατική σκηνή χωρίς κατακραυγή και χωρίς κόσμο που να προσβάλλεται στη θέα της κλισέ παρουσίασης αυτού του ηττημένου της ζωής; Ο Στήβεν Λάνγκριτζ, σκηνοθέτης της νέας παραγωγής του Φάλσταφ της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, επισημαίνει ότι ο Φάλσταφ μας δίνει στην πράξη την επίσημη άδεια να τον περιγελάσουμε και μάλιστα να καυχηθούμε γι’ αυτό. «Το πάχος είναι κομμάτι της προσωπικότητάς του. Δεν αποδέχθηκε απλά τον ρόλο του ως υπέρβαρος, τον επέλεξε». Ο Φάλσταφ δεν ντρέπεται, λέει, τουναντίον είναι χαρούμενος με το σώμα του. «Είμαι κούκλος!» βάζει ο Λάνγκριτζ τον Φάλσταφ να λέει. Ενώ οι κάτοικοι του Ουίνζορ ασκούνται στο γυμναστήριο για να βελτιώσουν την εξωτερική τους εμφάνιση, ο Φάλσταφ προτιμάει να περνάει τον χρόνο του παίζοντας βελάκια, κάνοντας απόπειρες ερωτικών κατακτήσεων και πίνοντας αλκοόλ. Με άλλα λόγια, είναι ένας άνθρωπος της ηδονής. Βέβαια, πρέπει επίσης να αποδεχθεί κι αναποδιές, όπως το ακούσιο ταξίδι του μέσα στον Τάμεση. Δεν παύει όμως να είναι ένας αξιόπιστος άνθρωπος που έχει εσωτερικεύσει την ελαφρότητα της ζωής περισσότερο από τους θεωρητικά πιο επιτυχημένους και δημοφιλείς συνανθρώπους του. Δεν είναι αξιοθαύμαστο;!

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το πολύ καλά εξασκημένο και συντονισμένο σύνολο παίζει μια μαγευτική κωμωδία. Όλοι οι χαρακτήρες είναι ενσαρκωμένοι στη λεπτομέρειά τους, η πλοκή αστράφτει με πνεύμα και γοητεία.

Μάρκους Βιλκς, Das Opernglas

H αφηγηματική παραγωγή του Λάνγκριτζ είναι λεπτομερής και προσεγμένη.

Στο πνεύμα της δράσης του Βέρντι –που ξεκινάει βέβαια αμέσως, για μοναδική φορά στο σύνολο του έργου του, χωρίς εισαγωγή ή πρελούδιο– η αφηγηματική παραγωγή του Λάνγκριτζ είναι λεπτομερής και προσεγμένη.

Επικεφαλής μιας σχεδόν αποκλειστικά ελληνικής διανομής, ο Δημήτρης Πλατανιάς τραγουδούσε τον πρώτο του Φάλσταφ, αποδεικνύοντας ξανά πως είναι σοβαρός ερμηνευτής με πλήρη αντίληψη του τρόπου με τον οποίο το κείμενο συμπορεύεται με τη μουσική.

Ήταν ένας Φάλσταφ με εξαιρετική αυτοπεποίθηση που ο Πλατανιάς τον είχε κάνει κτήμα του, χωρίς να υπερπαίζει για να προκαλέσει το γέλιο.

Τζων Άλλισον, Opera