Περιγραφή

Ποιος μιλάει ακόμη τα «λαντίνο», τη μητρική γλώσσα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης; Ποιος τραγουδάει τα σεφαραδίτικα τραγούδια; Η νέα παράσταση μουσικού θεάτρου Madre Salonico, σε κείμενο του διακεκριμένου συγγραφέα Λέοντα A. Ναρ, φέρνει στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ένα έργο σε μια γλώσσα που χάνεται, επενδεδυμένο με τα τραγούδια των εβραϊκών κοινοτήτων της λεκάνης της Μεσογείου, που συνδέει το παρόν με το παρελθόν ως μια χειρονομία μνήμης.

Το έργο, που παρουσιάζεται σε ένα μείγμα «λαντίνο» (της ισπανοεβραϊκής γλώσσας της σεφαραδίτικης κοινότητας) και ελληνικών, έρχεται μέσα από τη σκηνοθετική ματιά του πολύπειρου Βίκτωρα Αρδίττη στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ για έξι μοναδικές παραστάσεις στις 4, 5, 6, 10 και 11 Απριλίου 2025. Τη διασκευή των σεφαραδίτικων τραγουδιών και την πρωτότυπη μουσική υπογράφει η Μάρθα Μαυροειδή και ερμηνεύει το μουσικό σύνολο Σμάρι με τη σύμπραξη του Φώτη Σιώτα. Τους ρόλους ερμηνεύουν οι Ελένη Ουζουνίδου και Λεονάρδος Μπατής.

Madre Salonico: Το τελευταίο καταφύγιο του σεφαραδίτικου πολιτισμού της Θεσσαλονίκης

Η νέα παραγωγή της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ, η παράσταση Madre Salonico, φέρνει στη σκηνή μια θεματική που απασχόλησε εκτεταμένα την πεζογραφία και τον κινηματογράφο, όχι όμως το εγχώριο θέατρο. Το έργο, μέσο συλλογικής αυτογνωσίας και αναστοχασμού των τραυματικών γεγονότων της Σοά, ξεπερνά τους περιορισμούς της ιστοριογραφίας, καθίσταται μια καλλιτεχνική μαρτυρία και προσεγγίζει το τραύμα, διαμορφώνοντας ένα γόνιμο έδαφος για την κατανόηση και την αφομοίωση του ιστορικού παρελθόντος.

«Ποια είναι η πατρίδα ενός Σεφαραδίτη;» αναρωτιέται ο Ιντό Μορντώχ, κάτοικος Νέας Υόρκης, Σεφαραδίτης τρίτης γενιάς και εγγονός της διάσημης Ζάνας, που πρωταγωνιστεί. Το έργο αναμετράται με το στοίχημα της διατήρησης μιας γλώσσας που χάνεται, μιας γλώσσας που δεν αποτέλεσε απλώς έναν επικοινωνιακό κώδικα αλλά την ίδια την έκφραση της ταυτότητας των Σεφαραδιτών, τη συλλογική τους ψυχή, την ίδια την ιστορία τους. Κάποια από τα σεφαραδίτικα τραγούδια που η Ζάνα ερμηνεύει στη διάρκεια της παράστασης («Μισιρλού», «Πού να βρω γυναίκα να σου μοιάζει») είναι γνωστά στο ευρύ κοινό από τις ελληνικές εκδοχές τους.

Οι πρωταγωνιστές του Madre Salonico ψάχνουν τις χαμένες τους ρίζες και πασχίζουν, με όχημα, στην προκειμένη περίπτωση, τη γλώσσα και το τραγούδι, να ανιχνεύσουν το νήμα που συνδέει το παρόν με το παρελθόν. Η κατανόηση και η ερμηνεία του τραυματικού παρελθόντος της Θεσσαλονίκης, με την επανεγγραφή των ιστορικών πηγών και μαρτυριών σε ένα καλλιτεχνικό πλαίσιο, συμβάλλουν στη σύνδεση με το παρόν.

Το κείμενο της παράστασης υπογράφει ο Λέων A. Ναρ, ο οποίος σημειώνει: «Το έργο θα δώσει τη δυνατότητα στους θεατές να ακολουθήσουν τα βήματα της Ζάνας και –γιατί όχι;– να ταυτιστούν μαζί της. Κι αυτό γιατί στο πρόσωπό της συγκεφαλαιώνει τόσο την ταυτότητα της μετανάστριας και του θύματος του σύγχρονου ρατσισμού όσο και της επιτυχίας, της δόξας αλλά και του ανεκπλήρωτου. Στο θέατρο ασφαλώς και υπάρχει η επινόηση, η μυθοπλασία είναι τελικά η δημιουργία. Είναι αδύνατον, άραγε, ένα μυθοπλαστικό έργο να μελετηθεί στη βάση της ορθολογικής σκέψης και της εμπειρικής επιστήμης; Η απάντηση δεν είναι δεδομένη, πρέπει όμως σίγουρα να συμφωνήσουμε ότι κανένα θεατρικό, αλλά και λογοτεχνικό, έργο, όσο “επινοημένο” και να είναι, δεν αναπτύσσεται σε ιστορικό κενό. Η ίδια η επινόηση κινείται μέσα σε ένα ιστορικό πλαίσιο».

The production “MADRE SALONICO” is part of the GNO Alternative Stage’s unit of programming titled “MUSIC THEATRE DAYS”, which falls under the ACT “FESTIVAL EVENTS OF THE GNO ALTERNATIVE STAGE 2024-2025” » (MIS 6002467) with code 2024ΕΠ08570049 (Priority: “Fostering regional social cohesion through the enhancement of mechanisms and infrastructure to support employment, education, health care and socioeconomic inclusion” of the programme “Attica 2021-2027) and is co-financed by the European Regional Development Fund (ERDF) and National Resources.

The funding body of the project is the Ministry of Culture, within the framework of the National Recovery and Resilience Plan "Greece 2.0" with funding from the European Union - NextGeneration EU.

Με μια ματιά – Σύνοψη

Συντελεστές – Διανομή

Κείμενο: Λέων A. Ναρ
Σκηνοθεσία: Βίκτωρ Αρδίττης
Διασκευή σεφαραδίτικων τραγουδιών, πρωτότυπη μουσική: Μάρθα Μαυροειδή
Σκηνικά, κοστούμια: Μαρία Πανουργιά
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Προβολές: Μάριος Γαμπιεράκης

Ζάνα: Ελένη Ουζουνίδου
Ιντό: Λεονάρδος Μπατής

Μουσικό σύνολο Σμάρι
Χάρης Λαμπράκης (νέυ)
Νίκος Παραουλάκης (νέυ)
Στρατής Ψαραδέλλης (πολίτικη λύρα)
Μάρθα Μαυροειδή (λάφτα, τραγούδι)
Γιώργος Ταμιωλάκης (βιολοντσέλο)
Γιώργος Βεντουρής (κοντραμπάσο)

Συμμετέχει ο Φώτης Σιώτας (βιολί, φωνή)

Σκηνοθετικό σημείωμα

Φωτογραφίες & βίντεο

Φωτογραφίες